«Η εξάπλωση της ευλογιάς των πιθήκων συνιστά παγκόσμια κατάσταση έκτακτης ανάγκης », είναι μάλιστα «ανησυχητική η εξάπλωση του ιού της ευλογιάς των πιθήκων στην Αφρική», όπως τόνισε –μεταξύ άλλων– ο επικεφαλής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγέσους, σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε ο ΠΟΥ αναφορικά με την εξάπλωση του ιού.
Τα στοιχεία δίνονται αφότου τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων της Αφρικής (ΚΕΕΛΠΝΟ της Αφρικής) κήρυξαν επίσημα την τρέχουσα επιδημία Mpox (ευλογιά των πιθήκων) σε παγκόσμια κατάσταση έκτακτης ανάγκης δημόσιας υγείας (PHECS). Είναι δε, η δεύτερη φορά μέσα σε δύο χρόνια που κηρύσσεται κατάσταση έκτακτης ανάγκης για την ευλογιά των πιθήκων.
Η απόφαση σύγκλησης συνεδρίασης της επιτροπής του ΠΟΥ υπογραμμίζει τη σοβαρότητα της κατάστασης και την ανάγκη για διεθνή συνεργασία και συντονισμό στην αντιμετώπιση της εξάπλωσης του ιού mpox. Εκείνο που φαίνεται να προβληματίζει έντονα τις υγειονομικές αρχές είναι το νέο στέλεχος του ιού που προκαλεί την mpox, που βαφτίστηκε «clade 1b» («παραλλαγή 1β») και εντοπίστηκε τον Σεπτέμβριο του 2023 στη Λαϊκή Δημοκρατία Κονγκό. Έπειτα, καταγράφηκε σε γειτονικές χώρες, εγείροντας ανησυχία για την εξάπλωσή του.
Όπως αναφέρει το Reuters, ο χαρακτηρισμός μιας επιδημίας ως «έκτακτης ανάγκης διεθνούς ενδιαφέροντος για τη δημόσια υγεία» ή PHEIC –το υψηλότερο επίπεδο συναγερμού του ΠΟΥ– μπορεί να επιταχύνει την έρευνα, τη χρηματοδότηση και τα διεθνή μέτρα και τη συνεργασία στον τομέα της δημόσιας υγείας για τον περιορισμό μιας ασθένειας.
Παρακολουθήστε στο παρακάτω βίντεο τη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε ο ΠΟΥ:
Αναλυτικά η ομιλία του Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγέσους:
«Αγαπητά μέλη της Επιτροπής Έκτακτης Ανάγκης του ΠΟΥ, συνάδελφοι και φίλοι,
Όπως γνωρίζετε, ο ιός της ευλογιάς των πιθήκων έχει αναφερθεί στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό (ΛΔΚ) για περισσότερο από μια δεκαετία και ο αριθμός των κρουσμάτων που αναφέρονται κάθε χρόνο αυξάνεται σταθερά κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.
Πέρυσι, τα αναφερόμενα κρούσματα αυξήθηκαν σημαντικά και ήδη ο αριθμός των κρουσμάτων που έχουν αναφερθεί μέχρι στιγμής φέτος έχει ξεπεράσει το σύνολο του περασμένου έτους, με περισσότερα από 14.000 κρούσματα και 524 θανάτους.
Η εμφάνιση, πέρυσι, και η ταχεία εξάπλωση του στελέχους 1b στη ΛΔΚ, που φαίνεται να εξαπλώνεται κυρίως μέσω σεξουαλικών επαφών, και η ανίχνευσή της σε χώρες που γειτνιάζουν με τη ΛΔΚ είναι ιδιαίτερα ανησυχητική και ένας από τους κύριους λόγους για την απόφασή μου να συγκαλέσω αυτή την Επιτροπή Έκτακτης Ανάγκης.
Τον τελευταίο μήνα, περίπου 90 κρούσματα του στελέχους 1b έχουν αναφερθεί σε τέσσερις χώρες που γειτονεύουν με τη ΛΔΚ και οι οποίες δεν είχαν αναφέρει mpox στο παρελθόν: Μπουρούντι, Κένυα, Ρουάντα και Ουγκάντα.
Όμως δεν έχουμε να κάνουμε με ένα ξέσπασμα μιας ομάδας – έχουμε να κάνουμε με πολλά ξεσπάσματα διαφορετικών ομάδων σε διαφορετικές χώρες με διαφορετικούς τρόπους μετάδοσης και διαφορετικά επίπεδα κινδύνου.
Η αναχαίτιση αυτών των εστιών θα απαιτήσει μια προσαρμοσμένη και ολοκληρωμένη απάντηση, με τις κοινότητες στο επίκεντρο, όπως πάντα.
Ο ΠΟΥ συνεργάζεται με τις κυβερνήσεις των χωρών που έχουν πληγεί, το ΚΕΕΛΠΝΟ της Αφρικής, τις ΜΚΟ, την κοινωνία των πολιτών και άλλους εταίρους για να κατανοήσει και να αντιμετωπίσει τους παράγοντες που οδηγούν σε αυτές τις επιδημίες.
Ο ΠΟΥ έχει αναπτύξει ένα περιφερειακό σχέδιο αντιμετώπισης, το οποίο απαιτεί αρχικά 15 εκατομμύρια δολάρια για την υποστήριξη δραστηριοτήτων επιτήρησης, ετοιμότητας και αντιμετώπισης.
AP newsroom/Pool Reuters
Για τη χρηματοδότηση αυτής της αντίδρασης αποδεσμεύσαμε 1,45 εκατ. δολάρια από το Ταμείο έκτακτης ανάγκης του ΠΟΥ για καταστάσεις έκτακτης ανάγκης και σχεδιάζουμε να αποδεσμεύσουμε περισσότερα τις επόμενες ημέρες. Απευθύνουμε επίσης έκκληση στους δωρητές για τη χρηματοδότηση του υπόλοιπου σχεδίου αντιμετώπισης.
Όπως γνωρίζετε, δύο εμβόλια για τον ιό της ευλογιάς των πιθήκων συνιστώνται από τη Στρατηγική Συμβουλευτική Ομάδα Εμπειρογνωμόνων για την Ανοσοποίηση του ΠΟΥ και έχουν επίσης εγκριθεί από τις εθνικές ρυθμιστικές αρχές που περιλαμβάνονται στον κατάλογο του ΠΟΥ, καθώς και από μεμονωμένες χώρες, όπως η Νιγηρία και η ΛΔΚ.
Την περασμένη εβδομάδα ενεργοποίησα τη διαδικασία για την καταχώριση σε κατάλογο επείγουσας χρήσης για τα εμβόλια mpox, η οποία θα επιταχύνει την πρόσβαση σε εμβόλια για χώρες με χαμηλότερο εισόδημα που δεν έχουν ακόμη εκδώσει τη δική τους εθνική κανονιστική έγκριση.
Η καταχώριση σε κατάλογο επείγουσας χρήσης επιτρέπει επίσης στους εταίρους, όπως η Gavi και η UNICEF, να προμηθεύονται εμβόλια για διανομή.
Ο ΠΟΥ είναι ευγνώμων στα κράτη – μέλη και στους κατασκευαστές εμβολίων για τη συνεργασία μαζί μας σχετικά με τις δωρεές εμβολίων.
Συνεργαζόμαστε με όλους τους εταίρους για να διευκολύνουμε την ισότιμη πρόσβαση σε διαγνωστικά, εμβόλια, προμήθειες για κλινική περίθαλψη και άλλα εργαλεία.
Υπό το πρίσμα της επέκτασης της επιδημίας στην ανατολική και κεντρική Αφρική και της πιθανότητας περαιτέρω διεθνούς εξάπλωσης εντός και εκτός της Αφρικής, συγκάλεσα αυτή την Επιτροπή Έκτακτης Ανάγκης σύμφωνα με τους Διεθνείς Κανονισμούς Υγείας για να με συμβουλεύσει σχετικά με το κατά πόσον η επιδημία αποτελεί έκτακτη ανάγκη δημόσιας υγείας διεθνούς ενδιαφέροντος.
Πηγή φωτ.: Shutterstock
Όταν κήρυξα τον τερματισμό της προηγούμενης ΠΦΕΙΚ για τον ιό mpox πέρυσι, εξέδωσα πάγιες συστάσεις βάσει των ΔΥΑ, οι οποίες πρόκειται να λήξουν την επόμενη εβδομάδα. Αποφάσισα να τις παρατείνω για ένα ακόμη έτος, προκειμένου να στηρίξω τις χώρες να ανταποκριθούν στον χρόνιο κίνδυνο του ιού της ευλογιάς.
Εάν αποφάσιζα, με τη συμβουλή σας, ότι η τρέχουσα κατάσταση αντιπροσωπεύει έκτακτη ανάγκη δημόσιας υγείας διεθνούς ενδιαφέροντος, θα εξέδιδα προσωρινές συστάσεις σύμφωνα με τις ΔΥΑ, και πάλι με τη συμβουλή σας.
Όπως γνωρίζετε, στη φετινή Παγκόσμια Συνέλευση Υγείας, τα κράτη μέλη του ΠΟΥ ενέκριναν μια σειρά τροποποιήσεων των Διεθνών Υγειονομικών Κανονισμών. Οι τροποποιήσεις αυτές θα τεθούν σε ισχύ το επόμενο έτος, οπότε για τη συνάντηση αυτή θα λειτουργήσετε βάσει των υφιστάμενων ΔΥΑ.
Για άλλη μια φορά, σας ευχαριστώ που διαθέτετε το χρόνο και την εμπειρία σας σε αυτή την πολύ σημαντική διαδικασία. Προσβλέπω στις συμβουλές σας».
Kατάσταση έκτακτης ανάγκης για τη δημόσια υγεία στην Αφρική η ευλογιά των πιθήκων
Η ευλογιά, η υψηλή μολυσματική ασθένεια, έχει κηρυχθεί σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης για τη δημόσια υγεία στην Αφρική από τον κορυφαίο υγειονομικό φορέα της ηπείρου. Όπως αναφέρει το BBC, οι επιστήμονες από τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων της Αφρικής (Africa CDC) δηλώνουν ότι έχουν θορυβηθεί από την ταχύτητα με την οποία εξαπλώνεται ένα νέο στέλεχος της mpox. Ειδικότερα, από την αρχή του έτους, περισσότερα από 13.700 κρούσματα και 450 θάνατοι έχουν καταγραφεί στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό.
Ο ιός, ο οποίος μπορεί να προκαλέσει αλλοιώσεις σε όλο το σώμα, έχει εξαπλωθεί και σε άλλες αφρικανικές χώρες, όπως το Μπουρούντι, η Κεντροαφρικανική Δημοκρατία (ΚΑΔ), η Κένυα και η Ρουάντα.
Η κήρυξη κατάστασης έκτακτης ανάγκης για τη δημόσια υγεία θα βοηθήσει τις κυβερνήσεις να συντονίσουν την αντίδρασή τους και ενδεχομένως να αυξήσει την παροχή ιατρικών προμηθειών και βοήθειας στις πληγείσες περιοχές.
Ο επικεφαλής του ΚΕΕΛΠΝΟ της Αφρικής, Jean Kaseya, προειδοποίησε ότι η ασθένεια θα μπορούσε να ξεφύγει από τον έλεγχο εάν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα για τον περιορισμό της. «Η κήρυξη αυτή δεν είναι απλώς μια τυπική διαδικασία. Είναι μια ξεκάθαρη έκκληση για δράση. Είναι μια αναγνώριση ότι δεν έχουμε πλέον την πολυτέλεια να είμαστε αντιδραστικοί. Πρέπει να είμαστε προληπτικοί και επιθετικοί στις προσπάθειές μας να περιορίσουμε και να εξαλείψουμε αυτή την απειλή», δήλωσε.
Οι επικεφαλής των υγειονομικών υπηρεσιών εκτός της Αφρικής θα παρακολουθούν επίσης την κατάσταση για να εκτιμήσουν τον κίνδυνο περαιτέρω εξάπλωσης της επιδημίας.
Υπενθυμίζεται ότι στις 29 Ιουλίου, το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων δήλωσε ότι ο κίνδυνος από τον ιό mpox είναι «πολύ χαμηλός» στην Ευρώπη.
Πώς μεταδίδεται ο ιός
Πηγή φωτ.: Shutterstock
Ο ιός Mpox μεταδίδεται από τα ζώα στον άνθρωπο και μεταξύ των ανθρώπων μέσω στενής επαφής με κάποιον που έχει μολυνθεί – μεταξύ άλλων μέσω της σεξουαλικής επαφής, της επαφής δέρμα με δέρμα και της ομιλίας ή της αναπνοής κοντά σε ένα άλλο άτομο. Μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα όπως πυρετό, μυϊκούς πόνους και βλάβες σε όλο το σώμα. Εάν δεν αντιμετωπιστεί, μπορεί να αποβεί θανατηφόρα.
Υπάρχουν δύο κύρια στελέχη του ιού που είναι γνωστό ότι υπάρχουν. Το ηπιότερο προκάλεσε την παγκόσμια επιδημία το 2022 που επηρέασε την Ευρώπη, την Αυστραλία, τις ΗΠΑ και πολλές άλλες χώρες – και μεταδόθηκε κυρίως μέσω της σεξουαλικής επαφής.
Το δεύτερο πιο θανατηφόρο στέλεχος, που ενδημεί στην κεντρική Αφρική, βρίσκεται πίσω από τη νέα παραλλαγή που ανακαλύφθηκε πρόσφατα στη ΛΔ Κονγκό.
